De overgang van adolescentie naar volwassenheid is een dynamische en vaak verwarrende periode: welkom in het leven van jongvolwassenen. Deze levensfase, die meestal loopt van 18 tot ongeveer 25 jaar, vormt een belangrijke schakel in de persoonlijke ontwikkeling. In deze jaren maken mensen cruciale keuzes op het gebied van studie, werk, relaties en zelfstandigheid. Maar de grenzen van wat we ‘jongvolwassenen’ noemen zijn soms vaag en verschillen per context; sommige bronnen rekenen ook mensen tot 30 of zelfs 35 jaar nog tot deze groep.
De zoektocht naar zelfstandigheid in een snel veranderende wereld
Hoewel jongvolwassenen aan de start staan van een zelfstandig bestaan, blijkt uit recente cijfers dat steeds meer van hen bij hun ouders blijven wonen. Tegelijkertijd zien we uiteenlopende leefstijlkeuzes binnen deze groep en groeit de behoefte aan gepersonaliseerde geestelijke gezondheidszorg. Welke factoren beïnvloeden hun levensloop en hoe verschillend zijn de ervaringen onderling?
Wat is de leeftijd van jongvolwassenen?
Jongvolwassenen zijn meestal tussen de 18 en circa 25 jaar oud.
De term ‘jongvolwassenen’ verwijst naar de leeftijdsgroep die de brug vormt tussen adolescentie en volwassenheid. Hoewel de meeste definities zich richten op mensen tussen de 18 en 25 jaar, is de grens soms rekbaar. Voor sommige studies en zorgtrajecten worden ook mensen tot 30 of 35 jaar tot deze fase gerekend.
Deze leeftijdsband biedt ruimte om belangrijke stappen te zetten die de rest van het volwassen leven vormen: van studiekeuze en eerste baan tot zelfontplooiing en het ontwikkelen van een eigen identiteit.
Waarom wonen meer jongvolwassenen thuis dan vroeger?
Steeds meer jongvolwassenen blijven langer bij hun ouders wonen vanwege woningnood, studiekosten en veranderende sociale normen.
In 2023 woonde bijna 58% van de 21- tot 24-jarigen nog thuis; twintig jaar eerder was dat nog 50%. De krappe woningmarkt, hoge huurprijzen en langere studieduur maken het lastiger om vroeg zelfstandig te wonen. Ook verandert de sociale acceptatie: thuiswonen in de vroege twintiger jaren wordt steeds normaler gevonden.
Bijvoorbeeld: in Nederland blijft zo’n 89% van de 18-jarigen thuis wonen. Zelfs onder 29-jarigen woont ruim 11% nog bij hun ouders. Dit geeft aan dat het verlaten van het ouderlijk huis minder vanzelfsprekend is dan vroeger.
Zijn er verschillen in leefstijl tussen jongvolwassenen?
Ja, er zijn duidelijke leefstijlverschillen tussen hoogopgeleide en niet-hoogopgeleide jongvolwassenen, vooral in stedelijke gebieden.
Hoogopgeleide stedelingen leven over het algemeen iets gezonder. Zij eten vaker groente en fruit, voldoen vaker aan de beweegrichtlijnen en hebben minder vaak overgewicht. Tegelijkertijd gebruiken zij vaker drugs en roken relatief vaak, al meestal niet dagelijks.
Niet-hoogopgeleide stedelingen daarentegen roken vaker dagelijks, maar drinken minder alcohol. Dit soort contrasten benadrukken de invloed van opleidingsniveau en leefomgeving op gezondheidsgedrag.
Waarom is de geestelijke gezondheidszorg voor jongvolwassenen anders?
De geestelijke gezondheidszorg voor jongvolwassenen is toegespitst op hun unieke ontwikkelingsfase en de overgang van jeugd- naar volwassenenzorg.
De periode tussen 12 en 25 jaar wordt gezien als een kwetsbare fase met grote lichamelijke, sociale en emotionele veranderingen. Daarom is er in de GGZ speciale aandacht gekomen voor transitiepsychiatrie: het op maat ondersteunen van jongeren die de kinder- en jeugdafdeling verlaten en hun weg moeten vinden in de volwassenenzorg.
Het is cruciaal dat deze overgang soepel verloopt, omdat jongeren dan te maken krijgen met andere behandelstructuren, methodieken en verwachtingen. Zorg op maat kan voorkomen dat jongeren tussen wal en schip vallen.
Waarom verschillen definities van jongvolwassenen?
De definitie van een jongvolwassene hangt af van de context waarin de term wordt gebruikt.
In onderzoek, gezondheidszorg of sociaal beleid hanteren professionals verschillende leeftijdsgrenzen. Soms stopt de jongvolwassenheidsfase bij 25 jaar, bij andere bronnen loopt deze door tot 30 of 35 jaar. Dit reflecteert dat volwassenwording tegenwoordig langer duurt en minder strikt wordt afgebakend.
De verlengde studieperiodes, latere intrede op de arbeidsmarkt en permanente technologische veranderingen maken het leven van jongvolwassenen complexer dan ooit. Een flexibele definitie sluit daar beter op aan.
Wat betekent dit alles voor jou?
Bevind jij je in deze leeftijdsgroep, of valt iemand in je omgeving daaronder? Dan weet je hoe divers deze fase kan zijn: soms uitdagend, soms verrassend mooi. Kies je liever snel voor zelfstandigheid of blijf je juist wat langer thuis? Hoe ga je om met gezondheid, werk en relaties in tijden van onzekerheid? Deel jouw ervaringen of mening in de reacties hieronder — wat betekent jouw jongvolwassenheid?
